صرع چهارمین بیماری عصبی رایج در دنیاست که بیش از ۶۵ میلیون نفر در دنیا از آن رنج می‌برند. احتمال ابتلا به صرع در همه‌ی سنین وجود دارد، ولی بیش‌تر در کودکان (۳ تا ۶ سال) و افراد مسن (بالای ۵۵ سال) و به میزان نامحسوسی در مردان بیش‌تر از ن ظاهر میشود. تشنج‌های مکرر و غیرقابل تشخیص نشانه‌ی اصلی این بیماری مزمن هستند که از نظر شدت و ضعف علائم بروز با یک‌دیگر تفاوت دارند.
در صورتی که شدت تشنج قوی باشد، همراه با اسپاسم و انقباض عضلانی غیرقابل کنترل است که از چند ثانیه تا چندین دقیقه طول خواهد کشید. ولی زمان بروز تشنج‌های ضعیف فقط چند ثانیه است و در این زمان بسیار کوتاه، فرد دچار عدم هوشیاری میشود، به همین دلیل به سختی قابل شناسایی هستند.
دلیل ایجاد صرع، بروز اختلال در انتقال پیام‌های عصبی بین سلول‌های مغز است و تاکنون درمان مشخصی برای آن شناسایی نشده، البته به کمک دارو و سایر راهکارها قابل کنترل است. با این وجود، پژوهش‌ها نشان می‌دهند که یک سوم بیماران مبتلا به صرع حتی با دریافت درمان‌های دارویی مختلف هم دچار تشنج‌های غیرقابل کنترل می‌شوند. حمله‌های تشنجی صرع می‌تواند فرد را با گیجی و عدم هوشیاری مواجه کند. به نحوی که در پایان تشنج فرد حتی به یاد نخواهد داشت که چه اتفاقی برایش رخ داده است و تا مدتی احساس ناراحتی و بیماری خواهد داشت.
در صورت بروز حملات تشنجی حتما به پزشک متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید.
در هر فردی و وابسته به شدت بیماری، صرع با نشانه‌های متفاوتی ظاهر میشود. ولی اصلی‌ترین نشانه‌ی صرع، تشنج است. انواع تشنج با توجه به علائم فعالیت‌های غیرطبیعی مغز، به سه گروه زیر طبقه‌بندی می‌شوند.
این نوع تشنج با بیهوشی همراه نیست و علائم آن شامل تغییر در حواس پنج‌گانه، سرگیجه، انقباض و اصطلاحا مور‌مورشدن ماهیچه‌ها است.
بر خلاف نوع ساده، با از دست‌دادن هوشیاری همراه است و نشانه‌های آن انجام حرکات تکرارشونده، عدم واکنش و پاسخ‌گویی و خیره شدن به یک نقطه است.
این تشنج با تحت تأثیر قرار دادن تمام مغز در شش مدل روی می‌دهد:
– تشنج غیابی: به این تشنج «صرع کوچک» نیز گفته میشود و اغلب در کودکان رخ می‌دهد. از علائم آن حرکات تکرارشونده مثل لرزش لب‌ها، چشمک‌زدن و خیره‌ماندن نگاه به یک نقطه است. این تشنج ممکن است بصورت خوشه‌ای رخ دهد و باعث بیهوشی کوتاه مدت شود.
– تشنج تونیک: در این نوع تشنج سفتی ماهیچه‌ها و عضلات دیده میشود. معمولا بر عضلات کمر، بازوها و پاها تاثیر می‌گذارد و حتی ممکن است باعث زمین خوردن فرد شود.
– تشنج آتونیک: تشنج آتونیک نیز با از دست دادن کنترل عضلات در فرد موجب سقوط ناگهانی میشود.
– تشنج کلونیک: در این حالت ماهیچه‌های بازو، صورت و گردن به‌شدت دچار تکان‌های نامنظم، سریع و مکرر می‌شوند.
– تشنج میوکلونیک: در این نوع تشنج هم دست و پا دچار انقباض و پرش‌های ناگهانی و غیرارادی می‌شوند.
– تشنج تونیک-کلونیک: این تشنج که به آن «صرع بزرگ» نیز گفته میشود، شدیدترین نوع صرع است و می‌تواند موجب از دست دادن ناگهانی هوشیاری، تکان‌خوردن، لرزش و سفت شدن بدن، گاز‌گرفتن زبان، و حتی ازدست‌دادن کنترل ادرار و مدفوع شود.
بروز تشنج دلایل متعددی دارد. مانند:
بعضی از محرک ها موجب ایجاد و تحریک برخی بیماری ها از جمله سردرد نیز می‌شوند. در بررسی‌های صورت گرفته بر روی بیماران صرع موارد و موقعیت‌هایی مورد شناسایی قرار گرفته‌اند که موجب تحریک تشنج می‌شوند. برخی از این عوامل عبارتند از:
علت مشخصی برای وقوع این بیماری شناخته نشده، اما دلایل متعددی می‌توانند موجب تشنج شوند از جمله:
با وجود تأثیر وراثت در ابتلا به بیماری صرع و وجود صرع در خانواده‌ها به صورت ارثی، امکان این‌که یک فرد بر اثر عوامل ارثی به صرع مبتلا شود بسیار کم است و بسیاری از فرزندانی که والدین‌شان دچار این بیماری هستند، هرگز به صرع مبتلا نشده‌اند. به طورکلی احتمال ابتلا به این بیماری برای هر فرد عادی تا سن ۲۰ سالگی یک درصد است. ولی برای فردی که والدینش به بیماری صرع ارثی دچار باشند، احتمال ابتلا به صرع ۲ تا ۵ درصد خواهد بود.
نکته‌ی قابل توجه این است که عوامل ژنتیکی موجب اثرپذیری بیش‌تر فرد از عوامل محیطی و محرک تشنج میشود. بررسی‌ها نشان داده که احتمالا بیش از ۵۰۰ ژن در بروز بیماری صرع نقش دارند. در صورتی که به دلایل ژنتیکی آستانه تشنج در فرد پایین باشد، در مقابل محرک‌های تشنج آسیب‌پذیرتر است و اگر آستانه تشنج در فردی بالا باشد، احتمال تشنج در او کاهش خواهد یافت.
روشن است که اگر والدین بنا به دلایلی مانند سکته یا ضربه به سر دچار صرع شده باشند، احتمال ابتلای فرزندان به این بیماری افزایش پیدا نخواهد کرد. توبروز اسکلروسیز و نوروفیبروماتوز از جمله بیماری‌های ژنتیکی‌ای هستند که ممکن است باعث تشنج شوند. صرع باعث نازایی نخواهد شد. تنها مشکلی که ایجاد میشود، تاثیر مصرف داروهای کنترل صرع در زمان بارداری بر روی جنین است. هرگز خودسرانه مصرف داروها را قطع نکنید و قبل از بارداری یا به‌محض اطلاع از بارداری درباره‌ی مصرف داروها با پزشک متخصصتان صحبت کنید. هم‌چنین بهتر است افراد مبتلا به صرع پیش از اقدام به تشکیل خانواده با مشاور ژنتیک گفت‌وگو کرده و آگاهی‌های لازم را کسب نمایند.
بروز تشنج مهمترین نشانه‌ی صرع است و به طور کلی می‌تواند علامت یک مشکل پزشکی جدی باشد. اگر مشکوک هستید که دچار تشنج شده‌اید، سریعا به پزشک مراجعه کنید. پزشک با بررسی سابقه‌ی پزشکی و علائم شما، آزمایش‌های لازم برای تشخیص نوع بیماری‌تان را تجویز خواهد کرد که معمولا آزمایش‌هایی در حوزه‌ی اعصاب برای تعیین توانایی حرکتی و عملکرد روانی هستند.
البته پزشکان برای تشخیص قطعی بیماری صرع عوامل دیگری که موجب تشنج می‌شوند را هم به صورت کامل مورد بررسی قرار می‌دهند. به این منظور با انجام آزمایش‌هایی برای بررسی دقیق خون مانند شمارش کامل خون (هوموگرام) و مطالعه‌ی شیمی خون موارد زیر آزمایش و بررسی میشود:
سایر آزمایش‌های تصویربرداری از مغز برای تعیین دلایل وقوع تشنج و مشکلات مغزی عبارتند از:
درباره این سایت