کیست آراکنوئید نوعی کیست است که بیشتر در سر تشکیل میشود، اما امکان ایجاد آن در اطراف نخاع نیز وجود دارد. نام این کیست آراکنوئید است، چون در فضای بین مغز، ستون فقرات و غشاء آراکنوئید ایجاد میشود. غشا آراکنوئید یکی از سه لایه غشایی میباشد که مغز و ستون فقرات به‌وسیله‌ی آن احاطه شده است. رشد این کیست اغلب بین مغز و جمجمه و یا فضاهای اطراف مغز تحت عنوان شکمچه مغز صورت می‌گیرد.
پرکننده‌ی کیست های آراکنوئید اغلب مایع مغزی نخاعی (CSF) میباشد CSF .مایع طبیعی و محافظت‌کننده در بدن است که مغز و ستون فقرات توسط آن احاطه شده است. دیواره‌های موجود دور این کیست اجازه‌ی تخلیه‌ی این مایع به سیستم CSF را نمی‌دهند و این قضیه باعث انباشته شدن مایع مغزی نخاعی در این کیست‌ها میشود.
کیست آراکنوئید در کودکان معمولاً مادرزادی است. این نوع را کیست آراکنوئید اولیه می‌نامند. به کیست‌هایی که در مراحل بعدی زندگی در سر ایجاد می‌شوند، کیست‌های ثانویه می‌گویند. کیست‌های اولیه آراکنوئید شایع‌تر از کیست های ثانویه آراکنوئید هستند.
همان‌طور که گفته شد، کیست‌های اولیه آراکنوئید در نتیجه اختلالات رشدی در مغز و نخاع به‌وجود آمده و از بدو تولد با فرد همراه هستند. در واقع این نوع کیست‌ها در طول هفته های اولیه بارداری ایجاد می‌شوند. کیست‌های ثانویه آراکنوئید اغلب بر اثر مننژیت، آسیب دیدگی سر، تومور و یا در نتیجه جراحی مغز به‌وجود می‌آیند. محل تشکیل اکثر کیست‌های آراکنوئید در خارج از لوب تمپورال مغز در منطقه‌ای از جمجمه تحت عنوان حفره جمجمه میباشد. کیست‌های آراکنوئید که در نخاع شکل می‌گیرند کمتر شایع هستند. اندازه و محل کیست، به عنوان عاملی برای زمان شروع و نوع علائم شناخته میشود.
علائم کیست آراکنوئید قبل از ۲۰ سالگی و اغلب در اولین سال زندگی، خود را نشان می‌دهند. اما در برخی از افراد مبتلا به کیست‌های آراکنوئید هرگز علائمی وجود ندارد. طبق گزارش ارائه شده توسط National Organization for Rare Disorders امکان ابتلا به این کیست‌ها در مردان چهار برابر بیشتر از ن است.
کیست‌های آراکنوئید اغلب بی‌نشانه بروز می‌کنند. یعنی وجود آنها در سر، از روی ظاهر مشهود نیست. در نتیجه، اکثر افراد مبتلا تا وقتی که به دلایلی از قبیل آسیب‌های وارده به سر معاینه نشده‌اند، متوجه وجود آنها نخواهند شد.
گاهی کیست‌های آراکنوئید با علائمی همراه هستند. بسته به انداره و محل این کیست، علائم متفاوت هستند. برای مثال، در صورت فشار آوردن کیست بر روی اعصاب یا مناطق حساس مغز یا نخاع ، امکان دارد شاهد علائمی در بدنتان باشید. در صورت قرارگیری این کیست در مغز، بروز یک یا چند مورد از علائم زیر امکان‌پذیر است:
درصورت قرارگیری این کیست در ستون فقرات، ممکن است شاهد علائمی مانند موارد زیر باشید:
در صورت داشتن این علائم، م با پزشک متخصص مغز و اعصاب ضروری میباشد.
علت دقیق شکل گیری کیست‌های آراکنوئید در بدن تشخیص داده نشده است. محققان بر این باورند که ناهنجاری‌های رشدی ناشی از پارگی غشاء عنکبوتیه یا تقسیم غیرقابل توضیح عامل اصلی بسیاری از کیست‌های آراکنوئید می‌باشند. طبق ادبیات پزشکی، کیست‌های آراکنوئید ارثی می‌باشند. این موضوع نشان‌دهنده‌ی نقش ژنتیک در ایجاد برخی از کیست‌های آراکنوئید است.
در برخی از موارد، کیست آراکنوئید در حفره وسط و همراه با توسعه نیافتگی (هیپوپلازی) و یا فشرده شدن لوب تمپورال اتفاق می‌افتد. نقش ناهنجاری لوب تمپورال در ایجاد این کیست‌ها در حفره میانی شناسایی نشده است.
این نوع کیست‌ها و برخی عوارض مربوط به آنها امکان دارد در اثر آسیب دیدگی ایجاد شوند. تروما می تواند باعث نشت مایع داخل کیست به نواحی دیگر (به عنوان مثال، فضای زیرآراکنوئید) شود. امکان پاره شدن و خونریزی عروق خونی روی سطح کیست وجود دارد. درصورت خونریزی یکی از رگ‌های خونی خارج از کیست، امکان بروز هماتوم وجود دارد. خونریزی داخل کیست و هماتوم، ممکن است علائمی ناشی از افزایش فشار داخل جمجمه و همچنین فشرده شدن بافت عصبی را به‌همراه داشته باشد.
رشد غیر طبیعی مغز و ستون فقرات جنین در رحم مادر معمولاً منجر به کیست‌های اولیه یا مادرزادی میشود. علت دقیق رشد غیر طبیعی مغز در این جنین‌ها نامعلوم است اما امکان دارد ژنتیکی باشد. کیست‌های ثانویه یا کیست‌های غیر آکریوژنیک، می توانند به دلایل زیر اتفاق بیفتند.
کیست‌های آراکنوئید اغلب به صورت تصادفی تشخیص داده می‌شوند. این تشخیص ممکن است بر اساس معاینه کامل بالینی، سابقه پزشکی بیمار و انواع آزمایش‌های تخصصی، به ویژه مطالعات تصویربرداری پیشرفته مانند توموگرافی کامپیوتری (CT scan) و تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) صورت گیرد. با استفاده از سی تی اسکن و MRI می توان کیست‌های آراکنوئید را تشخیص داده و یا تأیید کرد. در طول CT اسکن، یک کامپیوتر و اشعه ایکس، از ساختار بافت مغز تصاویر مقطعی تهیه می‌کنند. در طول MRI، یک میدان مغناطیسی و امواج رادیویی برای ایجاد تصاویر مقطعی از مغز مورد استفاده قرار می‌گیرد.
همان‌طور که گفته شد، بیشتر کیست‌های آراکنوئید به صورت تصادفی به‌وجود می‌آیند و به مرور زمان دچار به تغییر اندازه نمی‌شوند. بنابراین پزشکان توصیه می کنند که صبر کنید. در صورت عدم وجود علائم، ممکن است درمان ضرورت داشته باشد و افراد مبتلا امکان دارد به صورت دوره‌ای تحت نظارت قرار بگیرند.
روش درمان بستگی به عوامل زیر دارد:
در روش درمانی craniotomy fenestration، برای دسترسی جراح به کیست یک بخش از جمجمه برداشته می شود تا تخلیه‌ی مایع مغزی نخاعی به فضای زیر عنکبوتیه که در آن مایع دوباره جذب میشود انجام گیرد. در بعضی از موارد امکان دارد یک دستگاه (شنت) در کیست توسط جراح برای تخلیه مایع به داخل سیستم بطن مغز کار گذاشته شود. این دستگاه عمل تخلیه کیست را انجام داده و باعث ایجاد یک گذرگاه مناسب برای تخلیه مایع مغزی نخاعی و گردش آن میشود.
با پیشرفت‌هایی که جدیداً در عمل جراحی پایه مغز و اعصاب به وجود آمده، این روش‌های سنتی به تکنیک های اندوسکوپی کامل تبدیل شده‌اند. این روش‌ها در کوتاه ترین زمان انجام گرفته و با بهترین نتایج، کمترین عوارض و سریع ترین زمان ریکاوری همراه می‌باشند.
درمان کیست های آراکنوئید ستون فقرات با جراحی (برداشتن کیست) نیز امکان‌پذیر است. در این شرایط جراحی به طور کلی به از بین رفتن علائم می‌پردازد. در برخی موارد، امکان انجام جراحی برای کیست‌های نخاعی وجود ندارد. در چنین مواردی، ایجاد شنت یا روزنه کیست برای تخلیه مایع ضرورت دارد.
درباره این سایت