به تجمع خون در خارج از مغز، که معمولاً براثر آسیب شدید سر ایجاد میشود، هماتوم مغزی گفته میشود. افزایش فشار مغزی و خونریزی در اثر هماتوم به مرگ ختم میشود.
برخی از هماتوم‌های مغزی خودبخود متوقف شده و از بین می‌روند. ولی برای برخی دیگر، تنها عمل جراحی راهگشا است.
در هماتوم مغزی ، خونریزی بیرون مغز و در زیر استخوان جمجمه اتفاق می‌افتد و همین باعث میشود که خون بین لایه‌های بافت اطراف مغز جمع شود.
فشاری که خونریزی به مغز وارد می‌کند، منجر به بروز علائم هماتوم مغزی میشود.
بالا رفتن فشار داخل جمجمه (کاسه سر) بر اثر این بیماری، می‌تواند به بیهوشی و مرگ ختم شود.
معمولاً آسیب سر براثر اتفاقاتی مثل تصادفات رانندگی، افتادن از بلندی، کتک‌کاری و دعوا، منجر به هماتوم مغزی میشود.
ضربه ناگهانی به سر، منجر به پارگی رگ‌های خونی سطح مغز شده و درپی آن هماتوم مغزی اتفاق می‌افتد.
وقتی آسیب سر با خونریزی ناگهانی و شدید همراه باشد و به هماتوم مغزی منجر شود، فرد بیهوش شده و خیلی زود به حالت کما می‌رود.
افراد مبتلا به بیماری‌های خونریزی‌کننده مانند هموفیلی و کسانی که مجبور به مصرف داروهای رقیق کننده خون مثل وارفارین هستند، دارای ریسک بالاتری برای ابتلا به این بیماری هستند.
در افراد دارای زمینه خونریزی، حتی آسیب نسبتا جزئی سر می‌تواند باعث بروز هماتوم مغزی شود.
در هماتوم مغزی مزمن، با پارگی سیاهرگ‌های کوچک واقع در سطح خارجی مغز، خونریزی در فضای بین جمجمه و مغز اتفاق می‌افتد. ممکن است تا چند روز و یا چند هفته شاهد بروز علائم نباشیم.
شکل مزمن این بیماری، در افراد سالخورده بیشتر شایع است. زیرا جمع شدن و چروک خوردن مغز در این سن باعث کشیدگی بیشتر سیاهرگ‌های کوچک سطح مغز و در نتیجه پارگی بیشتر آنها میشود.
همچنین مشکلات ناشی از آسیب نخاع، به ندرت منجر به هماتوم مغزی می‌شوند.
علائم این بیماری بسته به میزان خونریزی متفاوت است:
۱- وقتی آسیب سر با خونریزی شدید و ناگهانی همراه باشد و به هماتوم مغزی منجر شود، فرد بیهوش شده و فوراً به حالت کما می‌رود.
۲- امکان دارد فرد تا چند روز بعد از آسیب سر، سالم و طبیعی دیده شود، اما کم‌کم به گیجی دچار شده و چند روز بعد بیهوش میشود. در این حالت خونریزی کندتر اتفاق افتاده و در نتیجه هماتوم مغزی، آرام‌تر بزرگ میشود.
۳- درصورت تشکیل کند و آهسته‌ی هماتوم مغزی، ممکن است تا بیش از دو هفته بعد از شروع، شاهد علائم قابل توجهی نباشیم.
علائم این بیماری عبارتند از:
• سردرد
• سرگیجه
• خواب‌مرگی یا خواب‌آلودگی شدید
• گیجی
• تهوع و استفراغ
• تغییر رفتار
• بی‌حسی
• ضعف و سستی
• تشنج
علائم هماتوم در افراد مختلف به‌شکل متفاوت بروز می‌کند.
علاوه بر اندازه هماتوم مغزی، سن فرد و سابقه‌ی داشتن دیگر بیماری‌ها، در بروز علائم این بیماری تأثیر دارند.
افرادی که به آسیب جمجمه و ضربه به سر دچار می‌شوند، بعد از مراجعه به متخصص مغز و اعصاب، معمولاً ام آر آی و سی تی اسکن از سر آنها گرفته میشود. این نوع آزمایشات تشخیصی، تصاویری از داخل جمجمه ارائه می‌دهند که هر نوع هماتوم مغزی را میشود در آنها دید.
برای تشخیص هماتوم، ام آر آی از سی تی اسکن بهتر است، ولی سی تی اسکن سریع تر جواب را ارائه داده و بیشتر در دسترس است.
برای تشخیص این بیماری، به ندرت از روش آنژیوگرافی استفاده میشود. در روش آنژیوگرافی، کاتتر به داخل سرخرگ فرستاده شده و ماده مخصوص تزریق می شود و با اشعه ایکس، جریان خون در داخل سرخرگ‌ها و سیاهرگ‌ها نشان داده میشود.
• نوع درمان هماتوم مغزی بستگی به شدت آن دارد. درمان از مراقبت دقیق تا جراحی پیشرفته تغییر می‌کند.
• در هماتوم مغزی کوچک با علائم خفیف، روش درمانی خاصی به غیر از معاینه فرد توسط متخصص توصیه نمی‌شود.
• برای اثبات بهبودی هماتوم مغزی، انجام آزمایشات تصویربرداری مکرر از ناحیه سر ضروری است.
• در هماتوم‌های مغزی شدید یا خطرناک، عمل جراحی برای کم کردن فشار روی مغز ضروری است.
روش های مختلف جراحی هماتوم مغزی عبارتند از:
۱- سوراخ کردن جمجمه (کاسه سر): سوراخی در جمجمه و در بالای قسمت دچار هماتوم، ایجاد شده و از طریق این سوراخ، خون جمع شده در آنجا را بیرون می‌کشند.
۲- کرانیوتومی: برای دسترسی بهتر به هماتوم و همچنین کاهش فشار مغزی، بخش بزرگ تری از جمجمه برداشته میشود. مدت کوتاهی بعد از این کار، آن قسمت جمجمه سر جایش قرار خواهد گرفت.
۳- کرانیکتومی: یک قسمت از جمجمه، برای مدت زمانی طولانی‌تر برداشته میشود تا مغز آسیب‌دیده بدون تخریب دائمی منبسط (باز) شود. این روش کمتر برای درمان هماتوم مغزی به کار گرفته میشود.
افراد مبتلا به هماتوم مغزی شدید، اغلب شدیداً بیمار هستند و به دستگاه تنفس مصنوعی و سایر وسایل کمکی نیازمندند.
درباره این سایت